نکات ایمنی در خصوص زلزله

 ايران جزء مناطق زلزله خيز دنياست. در طول 40 سال گذشته حدود 000/150 تن در اثر زلزله در كشور ما كشته شده اند. تقريباً هر 8 ماه يك بار زلزله اي با قدرت بيش از 5 ريشتر در شهرهاي مختلف كشورمان رخ مي دهد. زلزله مي تواند سبب تخريب ساختمان ها، پل ها، شريان هاي حياتي (خطوط آب، تلفن، گاز و برق) شده و گاه، رانش زمين، سيل، آتش سوزي، امواج شديد و بزرگ دريايي و بهمن را پديد آورد. مرگ ناشي از زلزله بیشتر به علت ريختن آوار، شيشه، سقوط اشياء و حركت بيش از حد ما،  حين لرزه رخ مي دهد. پيش بيني زمان وقوع زلزله در حال حاضر غيرممكن است، بنابراين تنها راه كاهش خسارت جاني و مالي ناشي از زلزله، رعايت اصول ايمني است.
 

پیش از وقوع زلزله چه باید کرد ؟

• بسته تدارکات حوادث غیرمترقبه را تهیه و نکات ایمنی مشترک در کلیه حوادث غیرمترقبه را رعایت کنیم.
• برنامه ای برای خانواده ی خود برای مقابله با زلزله طرح کنیم که شامل این موارد باشد : مانور بپر ـ بگیر ـ بمان را حداقل سالی دو بار با خانواده و در مدرسه تمرین کنیم تا عادت شود. ( فوراً به زير يك ميز محكم، نيمكت يا تخت پريده، يك پايه آن را گرفته، با دست ديگر از سر خود محافظت كنيم و در همان جا بمانيم (
• محل خواب و نشیمن خود را در محلی دور از پنجره، آینه، لوستر، کتابخانه، وسایل سنگین و قابل سقوط یا متحرک طراحی کنیم و تخت را به گوشه ی دیوار بچسبانیم.
• کابینت های آشپزخانه، کتابخانه ها و قفسه ها را به در و قفل مجهز کنیم تا در زمان لرزه، محتویات آن ها به بیرون پرت نشود و روی آن ها چیزی نگذاریم.
• سعی کنیم وسایل سنگین و شکننده را در طبقات پایینِ کابینت ها و قفسه ها قرار دهیم.
• در مورد زلزله با افراد خانواده بحث کنیم تا از ترس و اضطراب آن ها کم و حین زلزله خونسردی آن ها حفظ شود.
• وسایل بزرگ و سنگین مثل کتاب خانه، یخچال، اجاق گاز، ماشین لباسشویی، آبگرمکن، تلویزیون، کابینت، کمد و ... را در جای خود بست کنیم تا در اثر لرزه با شما برخورد نکنند.
 

حين وقوع زلزله چه بايد كرد ؟

    زلزله چند ثانيه بيشتر طول نمي كشد و ما در این زمان کوتاه باید سعی کنیم که به مكان هاي امن پناه ببريم و تا پايان لرزه آن جا بمانيم.
نمونه هايي از مكان هاي امن عبارتند از :
• زير ميز، نيمكت يا تخت محكم
• كنار ستون ها
• گوشه ی ديوارها
• زير چهارچوب در
• كنار ديوارهاي داخلي ساختمان
• راهروها ( نه راه پله ) و فضاهاي كوچك با سقف محدود

نمونه هايي از مكان هاي خطرناك خارج ساختمان عباتند از :
• زير بالكن، سردر فروشگاه ها
• زير و كنار درخت ها، چراغ هاي برق و علایم راهنمایي و رانندگي
• زير و كنار سيم هاي فشار قوي برق
• نزديك ساختمان ها، ديوارها و ...

حين وقوع زلزله وحشت نكنيم و خون سرد باشيم و اقدامات زیر را انجام دهیم :
1- در صورتي كه در داخل ساختمان هستيم :
• اگر در طبقه همكف و نزديك در خروجي هستيم، فوراً از ساختمان خارج شده، از آن فاصله بگيريد (حداقل 3 متر).
• اگر در طبقات فوقاني يا دور از در خروجي هستيم و نمي توانيم با برداشتن چند قدم خارج شويم، مانور بپر ـ بگير ـ بمان را انجام دهيم.
• هنگام زلزله بيش از چند قدم راه نرويم و خود را به نزديك ترين مكان امن برسانيم. اكثر افرادي كه حين زلزله صدمه ديده اند بيش از 5/1 متر راه رفته اند.
اگر ميز محكمي در چند قدمي ما نيست :
• زير چهارچوب در بايستيم و با يك دست چهارچوب را گرفته و با دست ديگر حركت در را مهار كنيم.
• در گوشه و كنار ديوارهاي داخلي منزل، كنار ستون ها و يا داخل راهروها (نه راه پله) رو به ديوار چمباتمه زده، سر و گردن خود را با دست بپوشانيم و همان جا بمانيد.    
• اگر در طبقات بالاي ساختمان هستيم، هرگز از آسانسور و پله استفاده نكنيم، در همان طبقه بمانيم.
• از اشياء بلند (كمد، كتاب خانه)، سنگين (تلويزيون، يخچال، اجاق گاز) و آويزان (لوستر، تابلو .) فاصله بگيريم.
• از ديوارهاي سنگ كاري شده، بخاري، بخاري ديواري و شيشه هاي بزرگ، آينه و پنجره فاصله بگيريم.
• اگر در رخت خواب هستيم، همان جا بمانيم و با بالش از سر خود محافظت كنيم. در صورتي كه در آسانسور هستيم در اولين طبقه ممكن، از آن خارج شويم و به محل امني برويم.
• اگر در آشپزخانه هستيم، از يخچال، اجاق گاز، آبگرمكن، ماشين لباسشويي، كابينت ها و قفسه هاي بالاي سرمان فاصله بگيريم.
• در سالن پذيرايي از مبل ها، ميز و اسبابي كه احتمال حركت و پرتاب دارند، فاصله بگيريم.
• اگر در راه پله هستيم، به سمت بالا و پائين نرويم و همان جا، رو به ديوار نشسته و با دست ها از سر و گردن خود محافظت كنيم.
2- در صورتي كه در خارج ساختمان هستيم :
• هرگز به داخل ساختمان ها نرويم.
• در نقاط امن به دور از ساختمان ها، درختان، سيم و تيرهاي برق، علایم راهنمايي و رانندگي، ويترين ها، ديوارها پناه بگيريم.
• از كوچه هاي تنگ و باريك به سرعت خارج شويم.
• در صورتي كه در حال رانندگي هستيم، زير پل يا گذرگاه ها توقف نكنيم. به آرامي در منتهي اليه سمت راست خيابان پارك كرده، اتومبيل را خاموش كنيم. رادیو را روشن بگذاريم. كمربند ايمني را باز نكنيم و داخل اتومبيل بمانيم.
• اگر در مدرسه، فروشگاه، ورزشگاه، سينما يا ساختمان هاي پرازدحام هستيم، از هجوم به سمت درهاي خروجي خودداري كنيم و در مكاني امن پناه بگيريم ( زير نيمكت ها، دور از قفسه ها و پنجره ها )
 

پس از اتمام زلزله چه بايد كرد ؟

• آرام باشيم و ديگران را نيز به آرامش دعوت كنيم.
• تا لرزه تمام نشده محل امن خود را ترك نكنيم. پس از لرزه نيز مدتي صبر كنيم و براي مقابله با خطرهاي ناشي از پس لرزه هاي احتمالي آماده باشيم.
• به دنبال آتش سوزي هاي كوچك بگرديم و آن را خاموش كنيم. اگر در ساختمان عمومي مثل مدرسه هستيم، درصورت بروز آتش سوزي، شيشه روي زنگ خطر را بشكنيم تا مأموران آتش نشاني مطلع شوند ( شايع ترين عارضه ی زلزله آتش سوزي است).
• درِِ كابينت ها، كمد و كتابخانه را با احتياط باز كنيم.
• درصورتي كه حس مي كنيم باقي ماندن در ساختمان خطرناك است، همه را از منزل خارج كنيم و به محلي امن يا پناه گاه برويم.
• اگر در طبقات فوقاني هستيم هرگز از آسانسور استفاده نكنيم و با احتياط از پله استفاده كنيم
• اگر هنوز آب در لوله ها جریان دارد، چند ظرف آب ذخیره کنیم و بعد شیراصلی آب را ببندیم.
• درصورت رویت جرقه یا سیم لخت، جریان برق را قطع کنیم (اگر برای رسیدن به فیوز برق باید در آب پا بگذاریم، این کار را نکنیم و از افراد وارد کمک بگیریم).
• برای نجات مجروحان و زیرآوارماندگان تلاش کنیم.
• بعد از زلزله، از ناحیه ی تخریب شده دور شویم و به محل قرار خود با خانواده برویم.
• از نزدیک شدن به قسمت های تخریب شده دیگر ساختمان ها خودداری کنیم.
• قبل از استفاده از سیفون توالت از سلامت لوله های فاضلاب و عدم قطع جریان آب مطئمن شوید. چرا که می تواند سبب آسیب به ساختمان و سیستم فاضلاب گردد و هم چنین در صورت نیاز به آب، ممکن است آب مخزن را از دست بدهیم.
در مواردی که آب قطع شده، می توان آب مورد نیاز را از آبگرمکن، منبع سیفون توالت و قطعات یخ آب شده در یخچال، تهیه کرد.