شک نیست حرفه آتش نشانی یکی از سخت ترین مشاغلی است که افراد انساندوست انتخاب میکنند . وقتی صحبت از خطرات این حرفه میشود در اغلب موارد به خطراتی اشاره میگردد که منجر به حادثه شده و کمتر از عوامل بیماریزای این شغل سخن به میان می آید .

آتش نشان ها در طول مدت خدمت – و واقعا هم خدمت –بارها دچار حوادث کوچک و بزرگ میشوند و گاهی نیز در این راه جان میبازند . اما آنچه از نظرها دور میماند بیماریهایی است که این عزیزان بعلت تماس با انواع مواد شیمیایی در هنگام آتش سوزی به آنها مبتلا میشوند که در برخی موارد منجر به ناتوانی زودهنگام ایشان میگردد.

طبق آخرین تحقیقات بعمل آمده در کانادا بر روی گروهی از آتش نشانها طی چندین سال مهمترین عوامل ایجاد کننده بیماریهای شغلی در بین آنان را شناسائی نموده . گرچه این تحقیقات هنوز کامل نیست و نتایج آن بطور قطعی به اثبات نرسیده اما توانسته مخاطرات ناشناخته حرفه آتش نشانی را شناسائی نماید .

این نوشته کوتاه چکیده ای است از مقاله Fire fighting hazardsاز انتشارات سازمان بین المللی کار



مهمترین گازها و بخاراتی که در حریق متصاعد میشود

بیش از نیمی از مرگ و میر های ناشی از آتش سوزی بعلت مواجه با دود و گازهای شیمیایی اتفاق می افتد و مرگ بعلت سوختگی درصد کمتری را شامل میشود.

میزان سمیت گازها و دودهای ناشی از حریقبه عواملی همچون نوع ماده سوختنی – درجه حرارت آتش و میزان اکسیژن موجود برای ترکیب با سوخت بستگی دارد.

آتش نشانها بطور متناوب در هنگام اطفای حریق در معرض استنشاق منو اکسید کربن – هیدروژن سیانید- نیتروژن دی اکسید – هیدروژن کلراید – انواع آلدئید ها و ترکیبات آلی مختلفی از جمله بنزن هستند.

در آتش سوزی ساختمانها عمده ترین علت مرگ و میر قربانیان تنفس گازهای منو اکسید کربن و هیدروژن سیانید است.

منو اکسید کربن فراوان ترین گاز متصاعد شده در تمام انواع آتش سوزی هاست و یکی از سمی ترین آنها ست که بعلت ایجاد عارضه کربوکسی هموگلوبین باعث بروز مسمومیت حاد میگردد.

در آتش سوزی های آرام که ترکیبات هیدروکربن دار با حرارت پائین میسوزند ممکن است ترکیباتی همچون آلدئید ها از جمله فرمادئید و اسیدهای آلی تشکیل شود.

در زمانی که حرارت آتش بالاست یا انفجار رخ میدهد ترکیبات نیتروژن دار بخصوص اکسیدهای نیتروژن بوجود می آیند.

وقتی ترکیبات پلاستیکی میسوزند بخارات هیدروژن کلراید متصاعد میشود. و زمانی که پلیمرهای پلاستیکی با حرارت 800 تا 1000 درجه سانتیگراد در حال اشتعال هستند ترکیباتی از جمله استونیتریل – بنزونیتریل و آکریلونیتریل تشکیل میشود.

در حریق های طولانی مدت دی اکسین ها پدید می آیند .

بیماری های رایج در بین آتش نشانها

طی سالها تحقیق در کانادا در بین گروه کثیری از آتش نشانها مشخص شده که چند بیماری در بین این گروه شغلی به نسبت بالاتر از سایر مشاغل دیده میشود. محققین ارتباطی بین این بیماریها و استنشاق گازها و بخارات ناشی از حریق کشف کرده اند که عبارتند از :

 سرطان ریه بخصوص در آتش نشانهای با سابقه شغلی بالاتر و مصرف سیگار

 سرطان کلیه و مجاری ادرار

 سرطان استخوان و سیستم عصبی

 بیماریهای قلبی

نارسائی آئورت

بیماریهای ریوی